Explorar los documents (565 total)

Contributeur : CIRDOC - Institut occitan de cultura

Chanson officielle du Carnaval de Nice 1911 / Menica Rondelli ; H. Tarelli

Rondelly, Menica (1854-1935)

Cada annada, per l'organizacion del carnaval de Niça, un grand concors èra lançat per la creacion d'una cançon que devendriá la cançon oficiala del carnaval e cantada pendent tot lo desfilat. Las particions e las cançons seleccionadas èran aital editadas puèi vendudas las setmanas que precedissián e que seguissián lo carnaval.
De totas las proposicions, foguèt aquesta, en dialècte Niçard, que remportèt lo concors en 1911.

Air du Guet - L' Antoni / Teatre de la Carrièra

Teatre de la Carrièra

Premier extrait musical de la pièce, L'Air du Guet fait partie de la tradition carnavalesque d'Aix-en-Provence.

L'Antoni, est, elle, une chanson présente en Languedoc et Provence.

Paroles de l'Antoni : (transcription fidèle du texte de la pochette ; peut contenir des erreurs)

Ma filha te vòls maridar	Ma fille, tu veux te marier
Avem ges d'argent per te donar	Nous n'avons pas d'argent à te donner
Qu'es aquò d'argent ?	Qu'est-ce que c'est l'argent ?
Qu'apelatz d'argent ?	Qu'appelez-vous l'argent ?
Empruntaren nòstres parents	Nous emprunterons à nos parents

REPIC	REFRAIN
L'Antoni, lo vòli	L'Antoine je le veux
Maridatz-me per aquest'an	Mariez-moi cette année
Ièu podi plus esperar tan !	Je ne peux attendre plus !


Ma filha te vòls maridar	Ma fille tu veux te marier
Avem ges de pan per te donar	Nous n'avons pas de pain à te donner
Qu'es aquò de pan ?	Qu'est-ce que le pain ?
Qu'apelatz de pan ?	Qu'appelez-vous du pain ?
Los bolangièrs coion tot l'an	Les boulangers cuisent toute l'année


Ma filha te vòls maridar	Ma fille tu veux te marier
Avem ges d'abit per te donar	Nous n'avons pas d'habits à te donner
Qu'es aquò d'abit ?	Qu'est-ce que c'est des habits ?
Qu'apelatz d'abit ?	Qu'appelez-vous des habits ?
Empruntarem nòstres amics	Nous en emprunterons à nos amis


Ma filha te vòls maridar	Ma fille tu veux te marier
Avem ges de crotz per te donar	Nous n'avons pas de croix à te donner
Qu'es aquò de crotz ?	Qu'est ce que c'est une croix ?
Qu'apelatz de crotz ?	Qu'appelez-vous une croix ?
S'embrassarem ben totes dos	On s'embrassera bien tous les deux


Ma filha te vòls maridar	Ma fille tu veux te marier
Avem ges de lièch per te donar	Nous n'avons pas de lit à te donner
Qu'es aquò de lièch?	Qu'est ce qu'un lit ?
Qu'apelatz de lièch ?	Qu'appelez-vous un lit ?
Cocharem long dels escaliers	Nous coucherons le long des escaliers

Contributeur : Archives départementales de l'Hérault

Carnaval, Cérémonies et chants de l'enfance / Jacques Bouët

Bouët, Jacques

Enregistrement traité dans le cadre du programme Patrimoine Oral du Massif Central.
Entretien avec plusieurs chanteuses qui récitent ou chantent tour à tour plusieurs chansons de leur enfance, aussi bien en occitan qu'en français.

Jujamen dau caramentran Gargantuas Iè au Clapas / Estièine Delmas

Delmas, Etienne (1870-1910)

Jutjament de M. Carnaval a Montpelhièr en 1897, comprenent en darrièra pagina la cançon Adiu paure Carnaval.

Coutumes et chansons du Carnaval en Béarn / J.-B.Laborde

Laborde, Jean-Baptiste (1878-1963)

Recampats en 1914 en un sol obratge paregut jos lo títol de Carnaval en Bérn : coutumes et chansons (Pau, E.Marrimpouey), aqueles tèxtes foguèron presentats pel primièr còp dins la revista Reclams de Biarn e Gascougne (n°2-4, février-avril 1914).

L'autor, Jean-Baptiste Laborde (1878-1963), prèire e istorian bearnés, i fai estat de las costumas e cançons relevadas en Béarn per las commemoracions de carnaval passadas e de son temps.

L'Hérault dans les années 1950 : Villeneuve-lès-Béziers / Michel Cans

Cans, Michel

Film negre e blanc mut realizat per Michel Cans en Vilanòva de Besièrs pendent lo decenni 1950, al moment d'un desfilat masquetat. Fa part de la colleccion "Los vilatges d'Erau dins annadas 1950".

Conservacion dels filmes de Michel Cans al CIRDÒC :

Lo CIRDÒC consèrva a Besièrs l'ensem de los filmes tournats per Michel Cans dins un seissantenat de vilatges d'Erau dins las annadas 1950. Las bobinas 16 mm d'origina foguèron d'en primièr transferidas sus VHS e foguèron a la seguida numerizadas entre 2010 e 2011.

L'ensem del fons e los dreches que i son estacats foguèron concedits pel realizator al CIDO entre 1989 e 1991. Lo CIDO ne faguèt don a la seguida al CIRDÒC en 2000.

Contengut dels filmes de Michel Cans conservats al CIRDÒC :

Occitanica vos va permetre progressivament d'accedir a l'ensem d'aquel fons audiovisual en linha. Aqueles documents qu'illustran la vida dels vilatges de l'oèst eraurés an aquesit amb las annadas un interès patrimonial mas tanben sentimental pels estatjants d'Erau. Aqueles archius bruts son de filmes pas montats e muts, virats per la màger part en negre e blanc.

I podèm veire per exemple la Fèsta-Dieu a Cesseràs, lo Carnaval de Laurenç o Bojan, la Dança de las trelhas de Montblanc, la Fèsta de Nissan, d'Agatencas que pòrtan la cofa, etc.

Lo Lòto : recuèlh de mots e expressions per animar un lòto en occitan

Centre interrégional de développement de l'occitan (Béziers, Hérault)

Lo pichon recuèlh de mots e expressions çai jonch se pretend pas exaustiu. Es la resultanta de trabalhs de collectatge entrepreses per diferents enquestaires de las annadas 1940 a uèi, aquí sintetisats per lo CIRDÒC. Podètz contribuir en daissant un messatge de comentari çai jos.

L'ensemble dels mots e expressions occitans dels lòtos constituís un repertòri en perpetuala creacion, a variacion geografica e istorica. La crida dels numèros es sovent acompanhada d'epitèts en occitan qu'animan las fasas de jòc. La significacion d'aquelas expressions es ligada a la simbolica del numèro, a la sonoritat de son enonciat, o a son grafisme.

Corso o cavalcada del Carnaval de Besièrs (cap a 1900)

Aquesta seria de 21 fotografias de la cavalcada o « corso » carnavalenc a Besièrs proven d’una colleccion privada aquesida per lo CIRDÒC en 2011. Se coneis pas la data exacta, ni lo contèxte, nimai l’autor d’aqueste reportatge fotografic, que se pòt datar de la tota fin del sègle XIX o del començament del sègle XX. Pasmens, es probable que s’agisca del grand « corso » organizat pel Comitat de las fèstas de Besièrs « jol patronatge de las autoritats civilas e militaras » en febrièr de 1900 tal coma se tròba descrich dins la premsa regionala de l’epòca.

Del carnaval fèsta populara al carnaval-espectacle oficial : transformacions de la fèsta besierenca dins las annadas 1880-1900

Aqueste reportatge fotografic constituís un document sus la transformacion de las practicas festivas carnavalencas dins las vilas occitanas dins lo corrent del darrièr tèrç del sègle XIX, Besièrs adoptant, coma Montpelhièr, Ais de Provença, Marselha, e fòrça vilas mai, dins lo periòde, lo modèl del carnaval-espectacle, fruch d’una organizacion e d’un enquadrament oficials, tal coma se constituís a Niça a partir de 1873 e que demòra lo modèl del genre.

Besièrs aviá sos rituals carnavalencs mai o mens immemorials que reprenián, dins un cicle calendari a l'entorn del Dimars gras e del dimècres de las Cendres, totes los grands canons dels carnavals populars lengadocians : espontaneïtat e dimension polemica de la fèsta organizada a l'entorn de rituals, travestiments e mascas, inversion dels sèxes, dels ròtles, dels poders, non separacion dels participants entre espectators e actors, usatge de la lenga populara, etc.

La premsa locala fa estat del declin de las practicas de carnaval, fèsta populara de carrièra, dins la societat besierenca coma dins las autras vilas de la region dins lo corrent del darrièr tèrç del sègle XIX. Lo 22 de febrièr de 1887, lo Messager du Midi rend compte atal del carnaval a Besièrs : « Aquesta annada, lo carnaval es a Besièrs mens brilhant que jamai. Pas gaire d’animacion sus nòstras permenadas e per nòstras carrièras, es a pena se òm vei d'aquí d'ailà qualques pichonas mascas. En revenge, i a agut dins nòstra vila de brilhantas seradas particularas, e una granda animacion dins los bals mascarats » e, mas luènh, en parlant del dimenge gras, autrescòps jorn fòrt del carnaval besierenc : « Sus las alèas Pau Riquet, cap a uèch oras, profitant d’una serada clementa, qualques mascas an ensajat de tornar alucar la gaietat besierenca ; mas l'aluqueta a pas pres. Lo carnaval es mòrt. Avèm plan mai d’autres tracasses a l’esperit. »

Lo meteis cronicaire fa estat d’un autre costat, de mesuras de polícia presas dins la region contra las tradicions de « gets de favòls, d’iranges o autres projectils », en particular lo dimècres de las Cendres ont condemna un « usatge que qualificam pas, que consistís a getar suls passants de matèrias mai o mens netas. » Aquesta cronica resumís a son biais las doas fòrças que menan las practicas festivas carnavalencas al declin dins aqueste darrièr tèrç del sègle XIX : una evolucion cap a una societat de lésers borgeses (sols los grands bals privats e publics subsistisson coma marcador de la fèsta e atiran la favor de la premsa locala) e una presa en man del temps e de practicas carnavalencas per las autoritats publicas (aicí per de mesuras de polícia mas tanben pel contraròtle de la quita organizacion de las festivitats via los comitats de las fèstas).

Lo reportatge del carnaval de Besièrs cap a 1900 tal coma lo podèm discernir sus aquelas fòtos contrasta atal radicalament amb las practicas carnavalencas coma fèsta populara ritualizada e polemica. Òm apercep sus las fòtos la neta separacion entre un public vengut espectator passiu d’un espectacle ordenat que celèbra d'ara enlà lo progrès tecnic, industrial e comercial (carris de la bicicleta, del progrès agricòla, de l’espeçariá, de l’eoliana), l’armada (cinc carris o gropes militars dins lo passacarrièra). La quita musica es d'ara enlà organizada a l'entorn de las societats de musica que desfilan amb lor bandièra.

Son dins las zònas ruralas que las practicas carnavalencas popularas se van manténer e se reactualizar a partir de las annadas 1970, en retrobant lor fòrça creativa e lor sens politic pel desvolopament de movements contestataris que retròban tot l’interès d’un temps de libertat, d’inversion dels ròtles e dels poders, sovent indissociable d’una volontat de redignificacion de la lenga e de las practicas culturalas popularas.

A Besièrs, un sègle aprèp la mòrt del carnaval popular, es a l'entorn del movement occitan e de las escòlas associativas Calandretas que renais al tot començament dels ans 1980 un carnaval d'ara enlà dich « occitan » que cèrca a reactualizar los ròtles e foncions del carnaval original, dont lo temps fòrt es lo jutjament - en occitan e per la joventut - del rei Carnaval, concebut coma una mesa en procès de l’istòria e de l’actualitat per sollicitar un avenidor melhor.

Detalh de las fotografias :

Sus las 21 fotografias de la seria (segon la numerotacion, sembla qu’un clichat aja desparegut), 20 son presas dempuèi l’estatge d’un immòble de l’actual baloard Frederic Mistral. Una sola fotografia, non numerotada, es presa dempuèi un autre emplaçament, aval de la « Passejada », es a dire las alèas Pau Riquet.

Identificant dels documents originals : CIRDÒC - Iconotèca : IC-PA/2-1.34_Bez

Liste des fotografias :
1 - carri de la bicicleta
2 - « carri de l’espeçariá »
3 - carreta florida
4 - Sa Majestat Carnaval
5 - carri florit
6 - mancanta
7 - scèna militara
8 - cavalcada militara
9 - « carri de l’industria agricòla »
10 - « carri dels mirlitons »
11 - societat musicala
12 - societat musicala : la Corala besierenca
13 - scèna militara
14 - carri florit
15 - societat musicala : fanfara e « lo pofre de Bojan » 16 - scèna militara
17 - eoliana « Caritat »
18 - carri
19 - societat musicala
20 - scèna militara « Onor e Patria »
21 - Bacchus sens numèro - societat musicala

Conférence : La vigne, haut lieu culturel

Ubaud, Josiane (ethnobotaniste)

Extraits de la conférence de Josiane Ubaud, lexicographe et ethnobotaniste en domaine occitan tenue le 2 juin 2010 dans les locaux du CIRDOC. Intitulée "La vigne, haut lieu culturel", accompagnée à l'origine d'une projection de photographies, cette intervention dresse l'analyse lexicographique de tous les termes gravitant autour de la viticulture et de la vigne.

Pastorale de l'Œuvre de la rue Puget

Frère Achille
Bellour, F.

Pastorale provençale rédigée en 1893 par des membres des Œuvres de Saint-Joseph, rue Puget à Marseille.