Mes quin interès de har doblatge en occitan ?
L’interès qu’ei tot purmèr de mantiéner la lenga en ua gimnastica artistica. Que hèm filmes deus quaus las lengas originaus e son divèrsas :  anglesa, novegiana, chinesa, francesa. Tà cada filme, dessenh animat, la lenga nosta que deu trobar lo vocabulari adaptat a tot tipe de script, de biais de s’exprimir, de vocabulari actuau…qu’ei un viatge estonant, enriquidor tà la lenga e tà nosautes qui la parlam.

Lo tribalh artistic qu’ei hòrt interessant pr’amor lo biais de jogar dens Terminatòr n’ei pas lo medish que jogar dens Cirano de Brageirac. Los e las qui prèstan la lor votz dens lo filme d’animacion norvegian La Corsa deu hromatge ne jògan pas parièr que dens lo filme francés Lo Gran Maishant Renard. N’ei pas tostemps evident de compréner las intencions de personatges qui son d’ua auta cultura que la nosta. Qu’avem a ns’adaptar enqüèra un còp mei a l’òbra originau.

Au contra deu teatre, n’avem pas a ns’implicar lo còs sus un empont cap taus espectators. Qu’èm darrèr ua barra de tribalh. Au contra deu teatre, qu’èm hòrt dependents de constrentas tecnicas. De pè, en pòste fixe, que seguim la benda ritmografica qu’a hòrt de còdes de lectura. De mei, que doblam en tres variantas dialectaus. Aquí dessús, que cau hornir la votz e l’intencion deus personatges. Que cau en medish temps léger perfèitament çò d’escriut sus la banda ritmò en guardar la memòria de la votz e l’intencion deu personatge, en prononciar perfèitament l’occitan qui n’ei pas, tà quasi totas e tots la nòsta lenga de comunicacion. De mei, que cau sàber qu’ua actora o un actor qui vien doblar que hè au mensh quate o cinc personatges diferents.  Que cau que’s càmbie la votz a cada còp. Qu’ei un tribalh artistic pr’amor que vien tocar l’actora o l’actor dens la soa capacitat a estar complet. Qu’èm amiats a shiular, plorar, préner accents, cridar a se’n petar la votz, jogar naturau, burlesc, au segond grad, emocionau, isteric e tot aquò lo mei discret com possible darrèr la barra. Que pensi lo mestèr de comedian de doblatge qu’ei un tribalh qui ensenha l’umilitat, pr’amor qu’ac cau saber tot har e desaparéisher dens l’imatge de quauqu’un d’aute.

B’ac auratz comprés , lo doblatge qu’ei un tribalh tecnic dab hòrt de paramètres, shens qu’en estúdio : abans d’arribar en fasi d’enregistrament, que cau imaginar tot çò que cau entrepréner abans de poder doblar un filme : la negociacion deus drets, la recepcion deus fiquèrs de trabalh, la mesa a las nòrmas tecnicas de uei, lo trabalh de deteccion, d’adaptacion, de fabricacion de la benda ritmo, de casting, de planning, d’enregistrament puish de netejatge de las votz, de mixatge, d’efèits especiaus, de sostitolatge, de Layback, d’expleitada….

L’utís « doblatge » qu’ei de tria tà l’aprenedissatge de l’occitan. Dejà, cada comediana doblaira o tot comedian doblaire qui vien a Conta’m que s’i enten en gascon, lengadocian o lemosin shens har compte de la soa origina dialectau. Sovent, peu passat, qu’ensajàvam de respectar lo dialècte de cadua o cadun, mes qu’èra tròp complicat de jonglar en foncion de l’atge, deu sèxe o de l’energia deu personatge. Uei, tot lo monde qu’ac hè tot e ne s’i pausa pas mei la question. En mei de la produccion de filmes e dessenhs animats, que hèm talhèrs de doblatge caminaires. Qu’ei un pauc diferent deu tribalh dab professionaus, que perpausam extrèits de filme en ligason dab lo dialècte aprés en classa. Çò de susprenent qu’ei lo nivèu de lenga abans e après lo talhèr. Que i a quauquarren dens lo doblatge qui possa l’aprenent doblaire a parlar de mei anar mei plan : la lectura sincròna. Dens la vita vitanta, que parlam com volem, en classa, cadun que pòt parlar au son ritme pròpi. La lectura a la ritmo qu’impausa lo son ritma. Qu’avem lo cervèth qui’s deu adaptar a un ritme de lectura obligatòri. Sovent que correm après la ritmo, que trobam que va viste. Per aquesta rason, en mei deu costat ludic, que pensi lo doblatge qu’ei un formidable tribalh d’aprenedissatge lengüistic e obèrt a los e las qui ne parlan pas l’occitan. Que m’amusi sovent a har doblar los pairs que’s vienen cercar los mainatges a la fin deus talhèrs. Que’us demandi se vòlen ensajar. A cada còp, que’m disen : « Ne parli pas l’occitan jo ! » N’ei pas la pena…ce responi.

La vergonha que se’n va tanlèu que passan a la barra. Lo doblatge que pòt estar au còp un element de seduccion tà l’occitan e tanben qui descomplexa a tot hòrt lo hèit de parlar.